Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft roken tijdens de zwangerschap de hoogste kans op een slechte uitkomst voor de baby, met inbegrip van

• een lager geboortegewicht,
• een verhoogd risico op miskramen
• vroeggeboorte
• en een hoger risico op doodgeboren baby’s

In dit artikel zullen we dieper ingaan op de wetenschappelijke cijfers rondom het roken tijdens de zwangerschap en hoe het kan worden voorkomen.

Inleiding

Roken tijdens de zwangerschap kan grote gevolgen hebben voor zowel de gezondheid van de moeder als die van de baby. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft roken tijdens de zwangerschap de hoogste kans op een slechte uitkomst voor de baby, met inbegrip van een lager geboortegewicht, een verhoogd risico op miskramen en vroeggeboorte, en een hoger risico op doodgeboren baby’s. In dit artikel zullen we dieper ingaan op de wetenschappelijke cijfers rondom het roken tijdens de zwangerschap en hoe het kan worden voorkomen.

Effecten van roken op de moeder

Roken kan de bloedtoevoer naar de baarmoeder verminderen, wat kan leiden tot een lager geboortegewicht van de baby. Volgens de American Lung Association is het risico op een laag geboortegewicht 25-30% hoger bij moeders die roken tijdens de zwangerschap. Roken kan ook het risico op miskramen verhogen met 20-30%. Daarnaast is het risico op vroeggeboorte twee tot drie keer hoger bij moeders die roken tijdens de zwangerschap. Roken kan ook de gezondheid van de moeder beïnvloeden, met inbegrip van een verhoogd risico op hart- en longproblemen en kanker.

Effecten van roken op de baby

Roken tijdens de zwangerschap kan ook schadelijk zijn voor de gezondheid van de baby. Baby’s van moeders die hebben gerookt tijdens de zwangerschap hebben een hoger risico op longontsteking, astma en andere longproblemen. Volgens de American Academy of Pediatrics is het risico op longontsteking twee tot drie keer hoger bij baby’s van moeders die tijdens de zwangerschap hebben gerookt.

Baby’s van rokende moeders hebben ook een lager geboortegewicht, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen op lange termijn. Volgens de American Academy of Pediatrics is het risico op overgewicht en obesitas 30-40% hoger bij baby’s die een lager geboortegewicht hebben. Baby’s van moeders die hebben gerookt tijdens de zwangerschap hebben ook een verhoogd risico op leerproblemen en gedragsproblemen, zoals ADHD. Roken tijdens de zwangerschap kan ook leiden tot een verhoogd risico op wiegendood.

Hoe kan het roken tijdens de zwangerschap worden voorkomen?

Het goede nieuws is dat het roken tijdens de zwangerschap kan worden voorkomen. Er zijn verschillende manieren om te helpen stoppen met roken, zoals:

• Hulp zoeken van een arts of een professioneel stop-met-roken programma
• Het gebruik van nicotinevervangers, zoals pleisters of kauwgom
• Ondersteuning van vrienden en familie
• Het bijwonen van groepssessies voor stop-met-roken

Het is belangrijk om te onthouden dat het stoppen met roken tijdens de zwangerschap kan helpen om de gezondheid van zowel de moeder als de baby te verbeteren. Als je tijdens de zwangerschap rookt en hulp zoekt om te stoppen, kan dit een positief verschil maken voor je gezondheid en die van je baby.

Samenvattende conclusie

Roken tijdens de zwangerschap kan ernstige gevolgen hebben voor zowel de moeder als de baby. Het kan leiden tot een lager geboortegewicht, een verhoogd risico op miskramen en vroeggeboorte, en schadelijke effecten op de lange termijn voor de gezondheid van de baby. Het is belangrijk om te onthouden dat het roken tijdens de zwangerschap kan worden voorkomen en dat hulp beschikbaar is om te helpen stoppen met roken. Als je tijdens de zwangerschap rookt, is het nooit te laat om hulp te zoeken om te stoppen en de gezondheid van jezelf en je baby te verbeteren.

Geraadpleegde bronnen:

• American Academy of Pediatrics. (n.d.). The Effects of Smoking During Pregnancy. Geraadpleegd op 25 december 2022 van https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/tobacco/Pages/The-Effects-of-Smoking-During-Pregnancy
• American Lung Association. (n.d.). Smoking and Pregnancy. Geraadpleegd op 25 december 2022 van https://www.lung.org/stop-smoking/smoking-facts/smoking-and-pregnancy
• Wereldgezondheidsorganisatie. (n.d.). Roken tijdens de zwangerschap. Geraadpleegd op 25 december 2022 van https://www.who.int/nl/tobacco/publications/mpower/mpower_factsheets/factsheets_pre/factsheet_pregnant/en/
• American Academy of Pediatrics. The Effects of Smoking During Pregnancy
• American Lung Association. Smoking and Pregnancy
• Wereldgezondheidsorganisatie. Roken tijdens de zwangerschap
• Centers for Disease Control and Prevention. Smoking During Pregnancy
• National Institute on Drug Abuse. Prenatal Substance Exposure

Ook lezen:

Gezondheidsrisico’s van Tabaksadditieven: Europese Regels en De Impact op Rokers

Is Vapen Wel Zo Veilig / Gevaarlijk?

Industrie Kende Risico Van Roken Allang + Update 2023 En Update 2024

Verontrustende Cijfers in Nederland en Wereldwijd – 30 Miljoen Doden in 2030

Alle Schadelijke Gevolgen van Roken: Wat Je Moet Weten Over Teer, Nicotine en Meer

Veelgestelde vragen

Wat gebeurt er als ik tijdens de zwangerschap blijf roken?

Als je tijdens de zwangerschap blijft roken, kan dit leiden tot ernstige gevolgen voor zowel de moeder als de baby, zoals een lager geboortegewicht, een verhoogd risico op miskramen en vroeggeboorte, en schadelijke effecten op de lange termijn voor de gezondheid van de baby. Het is belangrijk om hulp te zoeken om te stoppen met roken tijdens de zwangerschap om de gezondheid van jezelf en je baby te verbeteren.

Is het moeilijk om te stoppen met roken tijdens de zwangerschap?

Het stoppen met roken tijdens de zwangerschap kan moeilijk zijn, vooral als je lange tijd hebt gerookt. Gelukkig zijn er verschillende hulpmiddelen beschikbaar om te helpen bij het stoppen met roken, zoals hulp van een arts of professioneel stop-met-roken programma, nicotinevervangers en ondersteuning van vrienden en familie. Het is belangrijk om te onthouden dat het nooit te laat is om hulp te zoeken en dat het stoppen met roken tijdens de zwangerschap kan helpen om de gezondheid van zowel jezelf als je baby te verbeteren.

Kan ik mijn baby beschermen tegen de effecten van roken als ik tijdens de zwangerschap heb gerookt?

Als je tijdens de zwangerschap hebt gerookt, is het niet mogelijk om de effecten daarvan helemaal te elimineren. Het is echter wel mogelijk om stappen te nemen om de gezondheid van je baby te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld door het geven van borstvoeding, het vermijden van roken in de omgeving van de baby en het aanmoedigen van een gezonde levensstijl. Het is belangrijk om te onthouden dat elke stap die je neemt om de gezondheid van je baby te verbeteren, kan helpen om de gevolgen van roken tijdens de zwangerschap te verminderen.

KOPENHAGEN – Rokende moeders verkleinen de overlevingskans van hun baby. Een kwart van de babysterfte tijdens de zwangerschap of in het jaar na de geboorte, komt door roken. Dat blijkt uit een onderzoek van een Deens universitair ziekenhuis dat in het Amerikaanse tijdschrift Epidemiology is verschenen.

Voor het onderzoek zijn 25.000 zwangere vrouwen in de periode van 1989 tot 1996 in Denemarken ondervraagd. Voor het eerst is nu aangetoond dat stoppen met roken aan het begin van de zwangerschap wel degelijk de overlevingskans van het kindje vergroot, aldus onderzoeker dr. Kirsten Wisborg.

Volgens de arts denken veel vrouwen dat roken alleen invloed heeft op het gewicht van de baby, maar weten zij niet dat het voor embryo’s en pasgeborenen fataal kan zijn. In Denemarken sterven ongeveer 150 baby’s per jaar door een rokende moeder.

Roken tijdens zwangerschap geeft tien jaar later kleinere hersenen bij kind

Het wetenschappelijk onderzoek van Erasmus MC laat zien dat als een moeder rookt tijdens haar zwangerschap, dit zelfs lang na de geboorte nog negatieve effecten kan hebben op de ontwikkeling van de hersenen van haar kind.

Dus, als moeders blijven roken tijdens hun zwangerschap, hebben hun kinderen op 10-jarige leeftijd aantoonbaar kleinere hersenen. Dat is precies dat wat wetenschappers van het Erasmus MC hebben geconcludeerd in een onderzoek dat recentelijk is gepubliceerd. De studie benadrukt dat roken tijdens de zwangerschap langdurige negatieve gevolgen kan hebben voor het kind, zelfs na de geboorte.

“Deze bevindingen bieden nieuwe inzichten,” zegt Corine Verhoeven, hoogleraar verloskundige wetenschap aan de University of Nottingham. We weten dat roken tijdens de zwangerschap het risico op een belabberde gezondheid van kinderen op de lange termijn verhoogt, maar voor zover ik weet, is dit de eerste keer dat de gevolgen voor de hersenontwikkeling op deze leeftijd zo duidelijk zijn aangetoond.

In 2021 rookte 8% van de zwangere vrouwen in Nederland op enig moment tijdens de zwangerschap, volgens gegevens verzameld door het Trimbos-instituut. 4,8% rookte gedurende de hele zwangerschap. Dit percentage is al vijf jaar vrij stabiel. Vrouwen met een laag inkomen en een lage opleiding roken vaker tijdens de zwangerschap dan vrouwen met een hogere sociaal-economische status.

Het is dus lastig om de risico’s van roken voor ongeboren en pasgeboren kinderen te onderzoeken. We weten dat rokende zwangere vrouwen een hogere kans hebben op een miskraam of vroeggeboorte. Pasgeborenen van rokende moeders hebben bij de geboorte een kleinere hoofdomtrek en een lager geboortegewicht.

Maar de gevolgen van roken tijdens de zwangerschap later in het leven van het kind zijn moeilijker te onderzoeken. Het Rotterdamse onderzoek naar hersengrootte is onderdeel van de Generation R-studie, waarin de ontwikkeling en gezondheid van opgroeiende kinderen in Rotterdam over meerdere jaren worden gevolgd.

De onderzoekers analyseerden de gegevens van 2.704 vrouwen en hun kinderen. De deelnemende vrouwen die tussen 2002 en 2006 zwanger waren, werden tijdens hun zwangerschap gevraagd of ze rookten. 364 vrouwen uit deze groep (13,5%) bleven roken tijdens de zwangerschap. 238 vrouwen (8,8%) stopten zodra ze ontdekten dat ze zwanger waren. Met een MRI-scan bepaalden de onderzoekers de hersenomvang en -structuur van de kinderen toen ze tussen de 9 en 11 jaar oud waren.

De kinderen van moeders die bleven roken hadden niet alleen een kleiner totaal hersenvolume, maar ook minder witte stof (voor signaaloverdracht tussen hersencellen) en grijze stof (waar de meeste hersencellen zich bevinden) en minder diepe hersenwindingen (gyri) dan de kinderen van moeders die nooit hebben gerookt of na het eerste trimester waren gestopt.

De Rotterdammers hebben in deze studie niet onderzocht of de kinderen van moeders die bleven roken ook cognitieve nadelen ondervonden. “Maar over het algemeen kun je stellen dat kinderen met kleinere hersenen een lager IQ en meer gedragsproblemen hebben”, zegt Runyu Zou, epidemioloog en eerste auteur van het artikel.

Trouwens, de ontwikkeling van de hersenen komt pas later in de zwangerschap echt op gang. De onderzoekers benadrukken dat er geen verschillen waren tussen kinderen van moeders die nooit rookten en moeders die vroeg in de zwangerschap waren gestopt. “Zelfs als een vrouw de eerste 10 weken van de zwangerschap heeft gerookt, heeft stoppen nog steeds zin”, zegt Zou.

Eigenlijk zouden jonge mannen en vrouwen dus moeten stoppen met roken voordat ze proberen zwanger te worden”, zegt Corine Verhoeven. “Juist in het begin van de zwangerschap worden alle belangrijke organen aangelegd. Kortom, bij kinderwens: eerst stoppen met roken, daarna pas met anticonceptie.”

Blijven de verschillen in hersenomvang het hele leven bestaan? “Dat kunnen we op basis van dit onderzoek niet stellen”, zegt Zou. “Misschien trekken verschillen later in het leven bij. Het brein is een plastisch orgaan.” Zou en zijn collega’s zijn van plan het onderzoek te herhalen als de Generation R-deelnemers pubers en jong-volwassenen zijn.

Langetermijneffecten van Roken Tijdens Zwangerschap

Roken tijdens de zwangerschap heeft niet alleen invloed op de directe gezondheid van de baby, zoals een lager geboortegewicht en kleinere hoofdomtrek, maar kan ook leiden tot langdurige negatieve gevolgen. Kinderen van rokende moeders hebben vaak kleinere hersenen op 10-jarige leeftijd, wat kan leiden tot een lager IQ en gedragsproblemen. Dit toont aan hoe belangrijk het is om te stoppen met roken, zelfs vóór de zwangerschap.

De Impact van Sociaal-Economische Factoren op Roken Tijdens Zwangerschap

Vrouwen met een lagere sociaal-economische status roken vaker tijdens de zwangerschap dan vrouwen met een hogere status. Dit verhoogt de gezondheidsrisico’s voor hun kinderen. Beleidsmaatregelen die zich richten op het verminderen van roken in deze bevolkingsgroepen kunnen aanzienlijke gezondheidsvoordelen opleveren voor zowel moeders als kinderen.

Geraadpleegde bronnen:

• https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2794811
• https://www.trimbos.nl/wp-content/uploads/2022/05/AF1990-Monitor-Middelengebruik-en-Zwangerschap-2021.pdf
• Deense studie: roken en babysterfte
• Trimbos-instituut: middelengebruik en zwangerschap 2021

Ook lezen:

1. Roken en koude handen en voeten: van sigaret naar warme handen in 2023
2. Meer dan 100 redenen om te stoppen met roken
3. Waarom roken tijdens de zwangerschap slecht is voor moeder en baby
4. Obese veertigers die roken leven 13,5 jaar korter

Veelgestelde Vragen

Wat zijn de gevolgen van roken tijdens de zwangerschap voor de baby?

Roken tijdens de zwangerschap kan leiden tot babysterfte, een lager geboortegewicht, kleinere hoofdomtrek en latere problemen zoals kleinere hersenen en mogelijke cognitieve achterstanden.

Kunnen de negatieve effecten van roken tijdens de zwangerschap worden verminderd?

Ja, stoppen met roken aan het begin van de zwangerschap kan de overlevingskansen en gezondheid van de baby aanzienlijk verbeteren.

Waarom is roken tijdens de zwangerschap gevaarlijk voor de hersenontwikkeling van het kind?

Roken tijdens de zwangerschap kan de hersenontwikkeling verstoren, wat leidt tot kleinere hersenen en minder witte en grijze stof, wat essentieel is voor cognitieve functies en gedrag.

Hoeveel zwangere vrouwen roken nog steeds in Nederland?

In 2021 rookte 8% van de zwangere vrouwen in Nederland op enig moment tijdens de zwangerschap, en 4,8% rookte gedurende de hele zwangerschap.

Is er een verschil in rookgedrag tussen verschillende sociaal-economische groepen?

Ja, vrouwen met een lagere sociaal-economische status roken vaker tijdens de zwangerschap dan vrouwen met een hogere sociaal-economische status, wat extra gezondheidsrisico’s voor hun kinderen met zich meebrengt.