Bewustzijn als uitgangspunt

Als we wetenschappelijk en empirisch willen benaderen, moeten we ons richten op het enige wat we zeker weten: het bestaan van ons eigen bewustzijn. Alles wat we weten over de buitenwereld is afgeleid van onze eigen ervaring. Dit betekent dat we onze werkelijkheid moeten benaderen vanuit het perspectief van ons bewustzijn.

De fundamentele werkelijkheid in verband met bewustzijn

Laten we beginnen met de vraag of onze werkelijkheid wel echt bestaat. Is het mogelijk dat alles wat we zien, horen, ruiken, proeven en voelen slechts een illusie is?

Als we een stap verder gaan, moeten we ons afvragen hoeveel van de fundamentele werkelijkheid kan worden verklaard als een mechanisme dat door bewustzijn wordt geproduceerd. Dit is een meer wetenschappelijk en empirisch gemotiveerde vraag dan de vraag of de fundamentele werkelijkheid echt bestaat.

Het huidige perspectief

Het is een bizarre situatie dat we meer zekerheid hebben over de buitenwereld dan over ons eigen bewustzijn. Als neuroscientist weet ik dat bijna alle of zelfs alle inhoud van bewustzijn fysiek is.

Dit betekent echter niet dat bewustzijn zelf fysiek is. Er is een verband tussen gebeurtenissen in de hersenen en bewustzijn, maar dit betekent niet dat we bewustzijn moeten reduceren tot fysieke processen.

De toekomst van de neurowetenschappen

Veel neurowetenschappers denken dat de neurowetenschappen uiteindelijk alles over bewustzijn zullen kunnen verklaren. Als neuroscientist zou ik zeggen dat we zeker weten dat bewustzijn en de hersenen een verband hebben, maar dit betekent niet dat we bewustzijn kunnen reduceren tot de hersenen.

Nog maar weinig zekerheden

De enige zekerheid die we hebben is het bestaan van ons eigen bewustzijn. Vanuit dit perspectief moeten we de fundamentele werkelijkheid benaderen. We moeten ons afvragen of onze werkelijkheid echt bestaat, hoeveel van onze werkelijkheid kan worden verklaard als een mechanisme dat door bewustzijn wordt geproduceerd en of bewustzijn zelf fysiek is of niet.

We moeten beseffen dat de huidige kennis hierover achterstevoren is. We moeten de fundamentele werkelijkheid benaderen vanuit het perspectief van ons bewustzijn. Dit betekent niet dat we bewustzijn moeten reduceren tot fysieke processen, maar dat we erkennen dat er een verband is tussen gebeurtenissen in de hersenen en bewustzijn.

Neurowetenschappers zullen uiteindelijk alles over bewustzijn kunnen verklaren

Het is belangrijk om te beseffen dat zelfs als de neurowetenschappen uiteindelijk alles over bewustzijn zullen kunnen verklaren, dit nog steeds niet betekent dat bewustzijn zelf fysiek is. Bewustzijn is een complex en uniek fenomeen dat niet volledig te verklaren is door alleen fysieke processen.

In plaats van te proberen bewustzijn te reduceren tot fysieke processen, moeten we erkennen dat bewustzijn een fundamenteel aspect is van onze ervaring van de wereld. We moeten de fundamentele werkelijkheid benaderen vanuit het perspectief van ons bewustzijn.

Een kritische overweging voor de wetenschap en filosofie

Dit betekent ook dat we ons af moeten vragen of we wel in staat zijn om de fundamentele werkelijkheid te begrijpen. De grenzen van ons bewustzijn en onze perceptie kunnen ons belemmeren in het begrijpen van de fundamentele werkelijkheid. Dit is een kritische overweging voor de wetenschap en filosofie.

Conclusie

Het verband tussen bewustzijn en onze werkelijkheid is een complex en intrigerend onderwerp dat verder onderzocht moet worden. We moeten beseffen dat onze huidige kennis hierover achterstevoren is. We moeten de fundamentele werkelijkheid benaderen vanuit het perspectief van ons bewustzijn, zonder bewustzijn te reduceren tot fysieke processen. Dit vereist een interdisciplinaire aanpak en nieuwe perspectieven voor de wetenschap en filosofie.

Ook lezen:

Het Spel Dat Je Niet Wist Dat Je Aan Het Spelen Was

Is Bewustzijn Fundamenteel? Een Diepgaande Kijk op Bewustzijn en Realiteit – Donald Hoffman

Bernardo Kastrup: Waarom materialisme binnen filosofie en wetenschap onzin is

Niets Wat Je Ziet En Voelt, Bestaat Echt!!!

Waarom Onze Toekomst Afhangt Van Samenwerking Met De Natuur

Veelgestelde vragen

Wat is de relatie tussen bewustzijn en werkelijkheid?

Bewustzijn vormt de basis van onze perceptie van de werkelijkheid. Het is de enige zekerheid die we hebben, terwijl de buitenwereld afgeleid is van onze ervaringen.

Kan de neurowetenschap alles over bewustzijn verklaren?

Hoewel neurowetenschappen veel inzicht geven in de correlatie tussen hersenactiviteit en bewustzijn, is het reduceren van bewustzijn tot fysieke processen controversieel en onvolledig.

Bestaat de werkelijkheid echt of is het een illusie?

Er zijn theorieën die suggereren dat onze zintuiglijke waarnemingen illusies kunnen zijn, gecreëerd door ons bewustzijn, wat impliceert dat de werkelijkheid die we ervaren niet objectief is.

Hoe beïnvloedt bewustzijn onze perceptie van de realiteit?

Bewustzijn bepaalt hoe we de wereld om ons heen interpreteren. Het beïnvloedt onze gedachten, gevoelens en ervaringen, wat weer onze perceptie van de realiteit vormt.

Wat is het huidige perspectief op bewustzijn in de wetenschap?

Het huidige perspectief in de wetenschap erkent de complexiteit van bewustzijn en de noodzaak van een interdisciplinaire aanpak om het volledig te begrijpen zonder het te reduceren tot puur fysieke processen.

Lees dit boek alsjeblieft. Het zou je leven wel eens kunnen veranderen – en zeker je dood.

Eindeloos Bewustzijn..We zijn allemaal, in meer of mindere mate, in aanraking gekomen met het concept van Bijna-doodervaringen (BDE’s), hetzij uit de schreeuwerige weekbladen bij de kassa van de supermarkt.

Hetzij uit de vermelding door een vriend of kennis, hetzij uit een of ander uit de televisie pratend hoofd dat het op zich nam om dit gewauwel over BDE’s (voor eens en voor altijd) te ontkrachten. Of ander uit een serieus artikel waarin beide (gelovige en niet-gelovige) kanten worden gewogen, hetzij uit een boek over het onderwerp. (Eindeloos Bewustzijn)

Als u een boek of een serieus artikel hebt gelezen, zou het heel goed kunnen dat u de naam Pim van Lommel bent tegengekomen, de Nederlandse cardioloog die waarschijnlijk meer dan wie dan ook heeft gedaan om dit verschijnsel onder ogen te zien, te onderzoeken, te documenteren en erover te rapporteren.

En dat is precies wat van Lommel doet in dit boek – dat een optelsom is van zijn vele jaren van onderzoeken, inventariseren en (vooral) overdenken van dit onderwerp: en met overdenken bedoel ik heel diep nadenken over wat de gebeurtenis zou kunnen verklaren, want voor van Lommel bestaat er geen twijfel meer (dat was er ooit wel) dat BDE’s echt gebeuren.

Dit zeer goed gedocumenteerde boek, geschreven in duidelijke en goed gevormde taal (van Lommel wil duidelijk overbrengen wat hij heeft geleerd en wil er zeker van zijn dat de lezer het begrijpt), behandelt de BDE vanuit de meeste, zo niet alle, denkbare invalshoeken.

Een korte samenvatting van de inhoudsopgave (en de openingszinnen van elk hoofdstuk) zou dit kunnen illustreren. Blijf alstublieft bij me, het zal de moeite waard zijn.

Een bijna-doodervaring en de invloed ervan op het leven

“Ik wil dit boek beginnen met een verslag dat typerend is voor een bijna-doodervaring (BDE) en voor het moeilijke proces om daarna in het reine te komen met die ervaring. Deze BDE werd bespoedigd door ernstige complicaties tijdens de bevalling van een kind.”

Wat is een bijna-doodervaring?

Door de geschiedenis heen, in alle tijden en culturen, zijn er mensen bekend die zich een buitengewone ervaring herinneren na een levensbedreigende crisis. Dit staat nu bekend als een bijna-dood-ervaring.

In mijn definitie is een bijna-doodervaring (BDE) de (gerapporteerde) herinnering van alle indrukken die zijn opgedaan tijdens een bijzondere staat van bewustzijn, die enkele specifieke elementen omvat zoals het getuige zijn van een tunnel, een licht, een panoramisch levensoverzicht, overleden personen, of de eigen reanimatie.”

Veranderd door een bijna-doodervaring

“Een bijna-doodervaring roept bij velen scepsis en kritische vragen op. Is er een wetenschappelijke verklaring voor uitgebreide en blijvende levensveranderingen na een hartstilstand van twee minuten? Moet de BDE worden beschouwd als een existentiële crisis?

Een BDE is een overweldigende confrontatie met de grenzeloze dimensies van ons bewustzijn. Zolang mensen zelf geen BDE hebben gehad, blijven ze onwetend van de impact en de diepgaande gevolgen van zo’n ervaring.”

Bijna-doodervaringen in de kindertijd

“Kinderen die een bijna-doodervaring hebben, herinneren zich dezelfde typische elementen als volwassenen: maar hoe is dit mogelijk als kinderen nog nooit van een bijna-doodervaring hebben gehoord of, in sommige gevallen, nog niet eens hebben leren lezen?”

Er is eigenlijk niets nieuws onder de zon in Eindeloos Bewustzijn

“Betere overlevingskansen door verbeterde reanimatie technieken en behandelingsmogelijkheden hebben in de afgelopen dertig jaar geleid tot een toename van het aantal BDE-verslagen. Maar een bijna-doodervaring blijkt een persoonlijke herontdekking te zijn van een eeuwenoude, interculturele, maar schijnbaar vergeten kennis.

In het verleden stonden deze ervaringen vaak bekend onder verschillende namen, zoals visioenen of mystieke, religieuze of verlichtingservaringen. In de oudheid werden ze aangeduid als reizen naar de onderwereld.”

Onderzoek naar bijna-dood ervaringen

“In 1969 slaagde de psychiater Elisabeth Kübler-Ross erin om het taboe in de Westerse samenleving om over de dood te praten te doorbreken met haar boek On Death and Dying. In 1975 wakkerde Raymond Moody de belangstelling voor het onderwerp sterk aan met zijn beschrijvingen van bijna-doodervaringen in zijn eerste en veelgelezen boek, Leven na het leven.

Zijn onderzoek naar ervaringen van een helder bewustzijn tijdens een levensbedreigende situatie en de mogelijkheid van een leven na dit leven riep wereldwijd een levendig debat en kritische vragen op. Sindsdien is er een stortvloed aan fascinerende, maar niet altijd wetenschappelijk verifieerbare rapporten en boeken over het onderwerp geschreven.”

De Nederlandse studie van de bijna-doodervaring

“Mijn wetenschappelijke nieuwsgierigheid naar het verschijnsel BDE werd gewekt toen ik in 1986 een soort proefonderzoek instelde. Gedurende een periode van twee jaar vroeg ik aan alle overlevenden van een hartstilstand die mijn polikliniek bezochten, of zij zich iets herinnerden van hun periode van bewusteloosheid.

Tot mijn verbazing meldden twaalf van de vijftig patiënten (24 procent) een BDE, vaak met buitengewoon aangrijpende details. Maar helaas kon ik niet verklaren hoe het mogelijk is dat mensen herinneringen hebben aan deze periode van bewusteloosheid ten gevolge van een hartstilstand, terwijl dat volgens de heersende wetenschappelijke opvatting onmogelijk zou moeten zijn.”

Wat gebeurt er in de hersenen als het hart plotseling stopt?

“De vier prospectieve onderzoeken naar neuro-degeneratieve ziekten die in het vorige hoofdstuk zijn besproken, kwamen alle tot één en dezelfde conclusie.

Bewustzijn, met herinneringen en incidentele waarneming, kan worden ervaren tijdens een periode van bewusteloosheid – dat betekent, tijdens een periode waarin de hersenen geen meetbare activiteit vertonen en alle hersenfuncties, zoals lichaamsreflexen, hersenstam reflexen en ademhaling, zijn opgehouden te bestaan.

Het blijkt dat op zo’n moment een lucide bewustzijn kan worden ervaren onafhankelijk van de hersenen en het lichaam.”

Wat weten we over de hersenfunctie?

Ik ben me er terdege van bewust dat dit hoofdstuk niet voor iedereen gemakkelijk zal zijn. Maar mijn verkenning van de anatomie, functie en beeldvorming technieken van de hersenen is bedoeld om ons begrip van de complexiteit van de hersenen te verbeteren en tegelijkertijd te erkennen hoe weinig we nog weten over de hersenfunctie en de oorsprong van het bewustzijn.”

Een allesomvattende BDE: Monique Hennequin

“Als intermezzo tussen de vele theoretische beschouwingen over de oorzaak, inhoud en nasleep van een BDE, presenteer ik hier Monique Hennequin’s verslag van haar twee bijna-doodervaringen.”

Kwantumfysica en Bewustzijn

“In de voorgaande hoofdstukken hebben we uitvoerig stilgestaan bij de verschillende theorieën die alle aspecten van een bijna-doodervaring proberen te verklaren. We zijn tot de conclusie gekomen dat de tot nu toe geschetste wetenschappelijke benaderingen geen bevredigende, onweerlegbare verklaring bieden voor het optreden of de inhoud van een BDE.

We weten nog steeds niet hoe het mogelijk is dat mensen een verhoogd bewustzijn ervaren tijdens een hartstilstand, dat betekent in een periode waarin de hersenen geen meetbare activiteit vertonen en alle hersenfuncties, zoals lichaamsreflexen en reflexen van de hersenstam en ademhaling, zijn gestopt. Kijkend naar de interactie tussen bewustzijn en hersenen, concludeerden we dat bewustzijn niet kan worden gezien als het product van hersenfunctie.

In feite lijkt soms het tegendeel te gelden: de geest beïnvloedt de hersenfunctie, zowel op korte als op lange termijn als gevolg van het empirisch bewezen principe van neuro-plasticiteit. Onze huidige wetenschappelijke kennis kan niet alle aspecten verklaren van de subjectieve ervaringen die worden gemeld door sommige hartstilstand patiënten met een volledig verlies van alle hersenfuncties.”

De hersenen en het Eindeloos Bewustzijn

“Er is de laatste jaren veel gepubliceerd over de hersenen en het bewustzijn. De filosoof David Chalmers, die gespecialiseerd is in bewustzijn vraagstukken, heeft een uitstekend overzicht geschreven van alle verschillende theorieën over de relatie hersenen-bewustzijn.

De continuïteit van het veranderende lichaam

“Hoe is het mogelijk om een constante interactie te hebben tussen het niet-lokale bewustzijn en de hersenen in een steeds veranderend lichaam? Hoe kan er continuïteit zijn als de fysieke constitutie van de interface onderhevig is aan voortdurende verandering?

De stof verandert voortdurend, maar het patroon blijft hetzelfde. Onze cellen kunnen worden gezien als de fysieke bouwstenen van ons lichaam, maar toch worden er elke dag zo’n vijftig miljard cellen in ons lichaam afgebroken en geregenereerd. Dit is het equivalent van 500.000 cellen per seconde.”

Eindeloos Bewustzijn

“Dit boek gaat over bewustzijn: over eindeloos bewustzijn.. over ervaringen van een uitzonderlijk helder en versterkt bewustzijn die kunnen volgen op het verlies van alle hersenfuncties: over de hersenen en  eindeloos bewustzijn: over kwantummechanica en bewustzijn: over niet-lokaal bewustzijn: over bewust zijn.”

Gevolgen van BDE-studies

Na de meer theoretische aspecten over bewustzijn en hersenen in de laatste hoofdstukken, met een meer wetenschappelijke kijk op de verschillende aspecten van niet-lokaal bewustzijn, wil ik enkele van de gevolgen van BDE en niet-lokaal bewustzijn heroverwegen in relatie tot ethische, medische en sociale kwesties in onze overwegend materialistische westerse samenleving.

Als het werkelijk waar is dat de essentie van ons eindeloze bewustzijn dateert van voor onze geboorte en ons lichaam en dat het onafhankelijk van ons lichaam de dood zal overleven in een niet-lokale ruimte waar tijd en afstand geen rol spelen, dan zal er geen begin of einde aan ons bewustzijn zijn.

Mijn mening

Ik geloof, met heel mijn hart, dat van Lommel erin geslaagd is een fenomeen over te brengen en te beschrijven dat de meeste mensen nog steeds voor onmogelijk houden, niet te geloven, een fantasie, een waanbeeld.

En ik geloof, met hetzelfde hart, dat BDE’s niet onmogelijk zijn, of niet te geloven, of een fantasie, of een waanbeeld.

En ik geloof dat van Lommel door het integreren van zowel uitgebreide onderzoeken, neurowetenschappen als kwantumtheorie er zelfs in slaagt om redelijk te verklaren wat hier precies aan de hand is.

En tenslotte geloof ik dat dit de juiste plaats is om Arthur C. Clarke te citeren, die een duidelijk licht op deze situatie laat schijnen als hij zegt: “Wanneer een vooraanstaand maar bejaard wetenschapper verklaart dat iets mogelijk is, heeft hij bijna zeker gelijk. Wanneer hij zegt dat iets onmogelijk is, heeft hij het zeer waarschijnlijk mis. Elke voldoende geavanceerde technologie is niet te onderscheiden van magie.”

Koop en lees dit boek. Eindeloos Bewustzijn

Interview met cardioloog Pim van Lommel over zijn boek: Eindeloos Bewustzijn.
Met dank aan de VPRO

Veelgestelde Vragen

Wat is een bijna-doodervaring?

Een bijna-doodervaring (BDE) is een herinnering aan indrukken opgedaan tijdens een bijzondere staat van bewustzijn, vaak tijdens levensbedreigende situaties.

Wie is Pim van Lommel?

Pim van Lommel is een Nederlandse cardioloog bekend om zijn uitgebreide onderzoek naar bijna-doodervaringen en bewustzijn.

Wat zijn de typische elementen van een BDE?

Typische elementen van een BDE zijn onder andere het zien van een tunnel, een licht, een panoramisch levensoverzicht en ontmoetingen met overleden personen.

Hoe beïnvloedt een BDE iemands leven?

Een BDE kan leiden tot blijvende levensveranderingen, zoals een verhoogd bewustzijn, veranderd wereldbeeld en existentiële inzichten.

Wat zegt de wetenschap over BDE’s?

Hoewel BDE’s niet volledig wetenschappelijk verklaard kunnen worden, suggereren sommige onderzoeken dat bewustzijn ervaren kan worden onafhankelijk van hersenactiviteit.